กายบริหาร ช่วยชะลอข้อเข่าเสื่อม
กายบริหาร ช่วยชะลอข้อเข่าเสื่อม
September 10 / 2021

 

 

กายบริหาร

ช่วยชะลอข้อเข่าเสื่อม

 

 

ข้อเข่าเสื่อมเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ปวดข้อเข่าในผู้สูงอายุ โดยอาการปวดที่เกิดจากภาวะข้อเข่าเสื่อมนี้เกิดจากสาเหตุ

 

 

  • แรงที่กดผ่านผิวข้อเข่า ยิ่งถ้าน้ำหนักตัวมาก แรงกดก็จะมากจะทำให้ปวดเวลาลุก ยืน เดิน นั่งเฉยๆ จะไม่ปวด
  • อาการอักเสบของข้อเข่าเกิดจากการใช้งาน หรือ มีกิจกรรมที่งอเข่ามากๆ เช่น นั่งพับเพียบ ขัดสมาธิ นั่งย่องๆ ขี่จักรยานอานเตี้ย ขึ้นลงบันไดมากๆ ทำให้ผิวข้อเข่ากดดันมาก เกิดการอักเสบของข้อเข่าจะทำให้มีอาการปวดถึงแม้จะไม่ลุกยืนเดิน บางรายอาจมีอาการเข่าบวมร้อน
  • ภาวะกล้ามเนื้อเอ็นรอบเขาตึงตัว บางรายเมื่อข้อเข่าอักเสบจะงอเข่าไว้หรือเดินมาก ทำให้กล้ามเนื้อรอบๆ เข่าตึงตัว เกร็ง ทำให้มีอาการปวดได้

 

 

หลักการรักษาข้อเข่าเสื่อม

 

 

1. ลดแรงกดที่ผ่านผิวข้อเข่าโดย

  • ลดน้ำหนักตัวถือเป็นหัวใจของการรักษาก็ว่าได้ ผู้ป่วยบางรายข้อเข่าเสื่อมมาก แต่น้ำหนักน้อย อาจทำให้ไม่มีอาการปวดได้
  • ใส่อุปกรณ์เสริมพยุงข้อเข่า
  • ใช้เครื่องมือช่วยเดิน เช่น ไม้เท้า

 

2. ลดอาการอักเสบที่เกิดขึ้น

  • ใช้ยาลดการอักเสบ
  • ใช้เครื่องมือกายภาพบำบัดในระยะอักเสบมาก บวมร้อน ควรประคบเย็น
  • พักเข่าให้มากขึ้นโดยให้เดินน้อยลง ในระยะที่มีอาการอักเสบ

 

3. ลดอาการตึงของกล้ามเนื้อละเอ็นรอบข้อเข่า

  • ใช้เครื่องมือกายภาพบำบัด
  • ใช้ประคบอุ่นช่วยให้ลดอาการตึงกล้ามเนื้อ
  • นวดและยืดกล้ามเนื้อ

 

4. ปฏิบัติตนให้ถูกต้องโดย

1.หลีกเลี่ยงการเดินมากๆ ขึ้นลงบันไดมาก นั่งย่องๆ ขัดสมาธิ พับเพียบ เพราะจะเพิ่มแรงเครียดในข้อเข่าทำให้เข่าอักเสบปวดได้

2.ให้บริหารกล้ามเนื้อ ที่จะช่วยประคองข้อเข่า โดยการบริหารดังนี้

 

  • นอนเหยียดเข่า เกร็งเข่ากดทับเตียงข้างไว้ 6 วินาทีแล้วปล่อย เกร็งเท่าที่ไม่เจ็บ ทำจาก 10 ครั้ง ค่อยๆ เพิ่มปริมาณจำนวนครั้งไปเรื่อยๆ อาจใช้ผ้าหรือขวดรองใต้เข่า

 

  • นอนหงายใช้หมอนรองใต้เข่า เหยียดเข่าตรงจากท่างอเกร็งเข่าค้างไว้ 6 วินาที แล้วงอเข่าลงเหมือนเดิม ทำเริ่มต้น 10 ครั้ง ค่อยๆเพิ่มจำนวนครั้งเท่าที่ทำได้

 

 

  • นอนชันเข่าด้านตรงข้ามกับที่เจ็บ ยกขาข้างที่เจ็บขึ้นตรงๆ ท่าเข่าเหยียดตรง ทำเริ่มต้น 10 ครั้ง ค่อยเพิ่มเท่าที่ทำได้

 

 

 

เมื่ออาการปวดเข่าทุเลาแล้ว จึงเริ่มบริหารโดยใช้หมอนรองใต้เข่าในท่านอน ผูกน้ำหนักไว้ที่ข้อเท้าประมาณ 1/2 ก.ก. เริ่มจาก 5-10 ครั้งก่อน ถ้าไม่เจ็บจึงค่อยๆเพิ่มจำนวนครั้งไป เท่าที่ไม่เจ็บให้ยืนเกร็งเข่า งอเข่าเล็กน้อยคล้ายท่ายืนรำมวยจีน แล้วยืดตัวขึ้นให้เข่าตรงทำสลับกัน เท่าที่ทำได้

 

  • ในคนไข้ที่ไม่มีอาการปวดหลัง  ให้บริหารท่านั่งได้ โดยนั่งพิงเก้าอี้เริ่มเหยียดเข่าตรง เกร็งค้างไว้ 6 วินาที ค่อยๆ ทำจาก 10 ครั้ง เพิ่มจำนวนเท่าที่ทำได้ ถ้าทำได้ดีแล้วให้เอาน้ำหนักผูกข้อเท้าเริ่มจาก 1/2 ก.ก.ค่อยๆเพิ่มทั้งจำนวนครั้งแล้วจึงค่อยเพิ่มน้ำหนักขึ้น ถ้าทำแล้วเจ็บเข่ามากขึ้น แสดงว่าบริหารมากไป ให้ลดจำนวนครั้งและน้ำหนักลง

 

 

 

 

ข้อควรระวัง

 

  • ในผู้ป่วยที่มีอาการปวดเข่าทั้งสองข้าง ในการบริหารท่านอน ที่ใช้หมอนรองใต้เข่าไม่ควรยกขาพร้อมกันทั้งสองข้างควรทำทีละข้าง เพราะอาจทำให้มีอาการปวดหลังได้

 

หัวใจในการรักษาเรื่องข้อเข่าเสื่อมคือ ควรจะลดน้ำหนัก หมั่นบริหารเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ และยืดกล้ามเนื้อไม่ให้ตึงตัว ระวังกิจกรรมประจำวัน แนะนำให้ออกกำลังกายด้วยการเดินในน้ำ